Uyku Bozukluğu Tedavisi
Uyku bozukluğu, insanın genel sağlığını ve gündelik hayatta yaşam kalitesini düşüren ciddi bir rahatsızlıktır. Uyku, bireyler için önemli bir husus. Bu hastalığında tıptaki ismi ‘insomnia’ olarak belirlenmiştir. Özellikle uykuya dalmayı ya da uyku esnasında sık sık bölünme yaşayarak yeniden dalamamayı ifade eder.
Gün boyu yorulan vücut ve tahrip olan sinir sistemi, geceleri uyku esnasında kendini yenileme fırsatı bulur. Bu zaman diliminde vücuttaki birçok fonksiyon kendini bakıma alır. İyi çekilmiş bir uykunun ardından sabah kalkıldığında güne dinç başlamanın sebebi de budur.
Bu süreçte eğer uyku bozukluğu yaşanırsa, hücrelerin yenilenmesi engellenmiş olur. Haliyle bu da kısa vadede yaşam kalitesini düşürür, uzun vadede ise bireyin sağlık sorunları yaşamasına sebep olur. Peki uyku bozukluğu nedir, neden olur, belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? Bu soruların yanıtlarını ve daha fazlasını sizler için derledik.
Uyku Bozukluğu Nedir?
Uyku bozukluğu, yaşadığımız çağın yadsınamaz sağlık sorunlarından birisidir. Genel olarak uykuya dalmakta zorlanma, uykuda uzun süre kalamama ya da sürekli olarak erken uyanma hallerine verilen isimdir.
Bu tür problemleri yaşayan bireyler kendilerini sürekli olarak yorgun ve bitkin hisseder. Çünkü insomnia hastalığı bireyin vücut enerjisini ve ruh halini olumsuz yönde etkiler. Haliyle bu da kişinin gündelik hayattaki faaliyetlerini negatif yönde etki ediyor.
Her birey ömrünün belli kısımlarında akut uyku problemi yaşayabilir. Bu doğal ve geçici bir durumdur. Çünkü stres ve travmatik olaylar akut uykusuzluğu tetikler. Fakat bazı durumlarda uyku bozukluğu kalıcı bir hal alabiliyor.
Kronikleşen uykusuzluk halleri tıpta hastalık olarak kabul görüyor. Bu durumda tedavi sürecinin başlaması elzemdir. Aksi halde sorun daha da kalıcı bir hal alabilir ve hastanın yaşantısını alt üst edebilir.
Uyku Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?
Uyku bozukluğu, tek başına yaşanan ve birincil sağlık sorunu olabilmektedir. Ancak duruma göre başka koşullarla da ilişkilendirilebilir. Bu hastalık genel olarak stres ve yaşanan olayların ardından bireyde bıraktığı travmatik hasarlardan dolayı gerçekleşir.
Hastalığın altında yatan sebepler belirlendiği taktirde tedavi daha verimli olur. Süreç ise bazen kısa sürdüğü gibi kimi zaman da yıllarca zaman alabilmektedir.
Uyku bozukluğu nedenleri arasında en sık yaşanan semptomları şu şekilde listelemek mümkün:
- Gündelik hayattaki iş, eğitim, aile ve ilişki gibi durumlar kişinin stres yaşamasına sebep olur ve özellikle geceleri zihni aktif tutarak uyku bozukluğuna yol açabilir.
- Vücutta ‘iç saat olarak nitelendirilen bir sirkadiyen ritimleri bulunur. Seyahat ve yoğun iş programı neticesinde aksatılan uykular, zamanla kronikleşen bir hal alabilir.
- Kötü uyku alışkanlıkları da uyku bozukluğunu tetikler. Özellikle uyku öncesi gerçekleştiren ve uyarıcı nitelikte olan aktiviteler buna örnektir. Televizyon izlemek, telefonla oynamak ve bilgisayar kullanmak gibi…
- Geç yenen yemekler, uyku kalitesini düşürür. Hafif yemekler uykuyu etkilemez. Ancak ağır içerikli besin tüketimi kişinin uykusuna zarar verir. Zamanla bu da kronik bir hal alır. Buna ek olarak yatmadan önce yenen yemekler reflüyü de tetikler.
- Uykusuzluk sendromunu tetikleyen unsurlardan birisi de kullanılan ilaçlar olabilir.
Uyku Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Uyku bozukluğu belirtilerinin seyri hastalığın şiddetine ve hastanın bünye yapısına göre farklılıklar gösterir. En net belirtiler anca uzman doktorlar tarafından belirtilebilir. Ancak bu hastalığı yaşayanlarda gözlemlenen ortak belirtileri birkaç başlık altında toplamak mümkün.
İşte uyku bozukluğu (insomnia) belirtileri…
- Sürekli uyumama,
- Aşırı uykulu olma hali,
- Şiddetli horlama,
- Uyku esnasında nefesin duraklaması,
- Geceleri terleme ve sıklıkla tuvalete kalkma,
- Uyku esnasında ağzın kuruması ve burnun tıkanması,
- Uyku sırasında ağza ekşi sıvı gelmesi yani reflü,
- Uyandıktan sonra kendini dinlenmiş hissedememe.
Yukarıda belirttiğimiz uyku bozukluğu belirtileri önemsenmeli ve ilerlemeden uzman bir hekime danışılmalıdır. Aksi halde unutkanlık, mutsuzluk, konsantrasyon bozukluğu ve aşırı sinirli olma gibi psikolojik durumlar yaşayabilirsiniz. Bunlar da gündelik yaşamınızı olumsuz yönde etkileyerek yaşam kalitenizi düşürür.
Uyku Bozukluğu Nasıl Teşhis Konulur?
Uyku bozukluğu tedavisinde, hastalığın altı yatan sebepleri iyi bilmek ve bu doğrultuda tanı koymak çok önemlidir. Uzmanlar tarafından belirtilen ortak görüşe göre insomnia hastalığında etkili bir tedavi için sorunun kaynağına inilmesi şarttır.
Çoğu zaman bu durumu tetikleyen faktörler psikolojik rahatsızlık olabilir. Bazen de bilinmeyen sağlık sorunlarının tetiklemesiyle de oluşabilir.
Uyku bozukluğu teşhisi koymak için ‘anamnez’ olarak ifade edilen ve hastanın öyküsünü dinlemeye dayanan bir teknik uygulanır. Çoğu zaman bu yöntem teşhis koymak için yeterli olmaktadır. Ancak yeterli görülmediğinde fiziki muayene tercih edilir. Ayrıca troid sorunları gibi durumlar uyku bozukluğunu tetiklediği için kan tahlili de istenebilir.
Bu hastalığın teşhisinde uygulanan yöntemlerden bir diğeri de uyku alışkanlıklarının incelenmesi sürecidir. Hekimler sorunun kaynağını iyi tespit etmek için hastasından uyku günlüğü tutmasını isteyebilir. Son olarak da uyku merkezinde araştırmaya tabii tutulma yöntemine değinmekte fayda var.
Yukarıda belirttiğimiz yöntemlerin hiçbirinde doğru teşhise ulaşılamaz ise doktorunuz sizden bir gecenizi uyku merkezinde geçirmenizi isteyebilir. Siz özel bir odada uyurken hekimler beyin dalgalarınızı ve kalp ritimlerinizi izler. Ayrıca nefes alıp verişlerinizi de incelemeye alırlar.
Uyku Bozukluğu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Her insanın merak ettiği konulardan birisi de ‘uykusuzluğa ne iyi gelir?’ sorunsalıdır. Bu problemin giderilmesi için günümüzde etkili reçeteli ve reçetesiz birçok ilaç bulunur. Ancak hiçbir tedavi yöntemi, doktor onayı olmadan denenmemelidir. Öncelikle bu alanda bilişsel davranış terapilerine değinmekte fayda var.
Terapist sizin uyumanızı engelleyen olumsuz düşünceleri tespit eder ve bunları zihninizden uzaklaştırır. Bu sayede iyi bir uykuya sahip olabilirsiniz.
Uyku bozukluğu tedavisinde sık kullanılan yöntemlerden birisi de ilaç tedavisidir. Doktorunuzun yazdığı reçeteli uyku ilaçları sayesinde derin bir uykuya kavuşmanız mümkün. Ancak reçeteli ilaçlar bazen yan etkiler gösterebiliyor. Bu sebeple ilaç kullanım süresi boyunca doktorunuzla mutlaka iletişim halinde kalmalısınız.
Günümüzde uyku bozukluğu sorununu gidermek için birçok reçetesiz ilaç bulunuyor. Ancak hekimler bu ilaçları kesinlikle önermiyor. Zira bu hapların içerisinde ‘antihistaminik’ adı verilen bir uyarıcı madde var.
Uzun vadede bireyin sağlığına zarar verme riski taşıyor. Uyku bozukluğu tedavisi için en doğru adres hekimlerdir. Sizlere sağlıklı günler dileriz…
Uyku Bozukluğu Sebepleri Nelerdir?
Kişiye hem psikolojik hem de fizyolojik anlamda zarar veren uyku bozukluğu, uykunun her evresinde meydana gelebilecek sorunlardır.
Gün içerisinde zihnen ve bedenen yaşadığımız yorgunluğu uyuyarak atlatabiliriz. Ancak uyku bozukluğu olduğu zaman bu rahatlama söz konusu olmamaktadır. Tekrarlaması halinde ise, vücut direnci düşmekle beraber gerginlik ve stres de ortaya çıkmaktadır.
Uyku bozukluğunu tek bir sebebe bağlamak doğru değildir. Bunun birçok sebebi vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
- Uyku apnesi: Horlama, gündüzleri aşırı uyuklama, uyku esnasında nefessiz kalma, baş ağrısı ve yorgunluk.
- Narkolepsi: Gündüzleri aşırı uyuma isteği ve kısa süreli uyku atakları.
- Insomnia(uyumama hastalığı): Uykunun bölünmesi, uykuya dalmada güçlük çekme, çok erken saatlerde uyanma.
- Huzursuz Bacak Sendromu: Vücudun hareketsiz olduğu anlarda bacağı hareket etme isteğidir. Uyku esnasında olduğu halde uykusuzluğa yol açmaktadır.