Alzheimer Hastalığı’nda Uyku Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
Alzheimer Hastalığı demanslar arasında en sık görülen türdür. Hastalık ilerledikçe hafıza ve diğer zihinsel işlevlerde bozulma ilerler ve uyku problemleri de artmaya başlar.
Alzheimer hastalarının yüzde 25-35’inde belirgin uyku problemleri görülmektedir. Bu problemler arasında; uykunun kesintili olması, uykuya dalmakta zorluk, gündüz artan uykululuk hali ve günbatımı fenomeni denen sebepler sayılabilir.
Hastaların huzursuzluklarının ve kafa karışıklıklarının gece olunca artmasına günbatımı fenomeni adı verilmektedir. Bu duruma demans hastalarında oldukça sık rastlanır.
Alzheimer hastalarının en sık hastaneye, bakımevine yatırılmasının sebebi de bu sorundur.Erken saatte uyuma, bazı ilaçların kullanılması, bilişsel bozukluğun ilerlemesi, hastanın başka tıbbi sorunlarının başlaması bu tabloya dahil edilebilir.
Alzheimer hastaları geceleri sıklıkla uyanabilir. Alzheimer hastasının bakımını sağlayan yakını ya da bakıcısı bu durumda kişiye öfkelenmek, telaş yapmak yerine sakin kalmayı denemeli ve kişinin neye ihtiyacı olduğunu öğrenmelidir.
Bazen uykudan uyanma durumu kabızlık, ağrı, sıcak ya da soğuk bir oda ortamı nedeniyle de olabilmektedir. Sakince ihtiyacını karşılamasına yardımcı olmalı ve uyku zamanı olduğunu ve uyuması gerektiği hatırlatmalıdır.
Alzheimer Hastalığında Uyku Bozukluğuna Sebep Olan Faktörler
Alzheimer hastalığında uyku bozukluğu gelişimine sebep olduğu düşünülen çok sayıda faktör vardır. Uyku uyanıklık döngüsünü kontrol eden beyin yapılarındaki bozulma buna sebep olabilmektedir.
Uygun olmayan ışık, fiziksel aktivite azlığı, gürültülü ortam, gündüzleri uyumak gibi uyku hijyenini bozan çevresel faktörler de bu tabloya dahil edildiğinde uyku sorunu artar. Hastanın uykuda nefesinin kesilmesine neden olan uyku apne sendromu da sık görülebilir ve hem ruhsal durumunu hem de bilişsel işlevleri olumsuz yönde etkiler.
Gün içerisinde aşırı uykulu olma durumu da yaşlı kişilerde ve demans hastalarında sık görülen bir sorundur.
Alzheimer Hastalarında Uyku İlacı Kullanılabilir Mi?
Bazı durumlarda Alzheimer hastalarında ilaç dışı yaklaşımlar çok işe yaramaz. Bu durumda uyku bozukluklarına rahatsız edici gece davranışları da eklenmektedir. İlaç tedavisine ihtiyacı olan hastalar doktor kontrolünde düşük bir doz ile ilaç tedavisine başlayabilirler.
Bilişsel bozukluğu olan hastalarda uyku ilaçlarının riskleri de dikkate alınmalıdır. Uyku bozuklukları için mutlaka doktor kontrolünde bir ilaç tedavisine başlanmalıdır. İlacın faydaları, riskleri ve alternatif tedavi seçenekleri göz önünde bulundurulmalıdır.
Alzheimer Hastalığında Uyku Bozukluğunun Tedavisi
Alzheimer hastalarında öncelikle uyku alışkanlığı ve düzeni gözden geçirilmelidir. Gündüz uyumaları engellenmelidir. Bazı hastalarda gece-gündüz ritmi, gündüz uyuma ve gece uyanık olma durumu ve bu sebepten huzursuzluğun artması sorunu görülür. Bunun düzelmesi sağlanmalı ve hasta gündüz uyanık tutulmalıdır.
Her gün aynı saatte uyumasını sağlanmak da önemlidir. Hastanın diğer hastalıkları, kullandığı ilaçlar, ağrı, idrar sorunlarına dikkat ederek gözden geçirilmelidir. Özellikle uyku düzenini etkileyebilecek ilaçların kullanılıp kullanılmadığına oldukça dikkat edilmelidir. Tedavide uygulanması gereken ilk basamak uyku hijyenini sağlamaktır.
Hastanın yatak odasının düzenlenmesi de uyku düzeni için önemlidir. Yüksek sesli televizyon ve radyonun gece açık olması, hastanın bütün gün aynı odada ve yatakta zaman geçirmesi de gece uykusunu bozan faktörler arasındadır.
Çok yüksek ya da düşük ısı, açlık gibi durumların önüne geçilmelidir. Gece geç saatte yemek ya da çay kahve gibi durumlardan kaçınılmalıdır.
İleri yaşta ilaçların yan etkileri artabildiği için öncelikle uyku bozukluğunda ilaç dışı yöntemler denemek daha doğru bir karar olacaktır. Hastaların yeterli gün ışığı alması da bu sorunun çözümüne önemli katkı sağlamaktadır. Hastaların gün içerisinde ışıklı ortamlarda bulunması, koyu renk perdeler kullanılmaması, gece uyuyup gündüz uyanık olması sağlanmalıdır.
Bu yöntemlerle düzelme olmazsa ilaç tedavisine başlanabilir. İleri yaşta ilaçların yan etkileri artabileceğinden ilaç tedavisine başlandıktan sonra doktor kontrollerini aksatmamaları, ilaçlarını doğru alıp almadıkları kontrol edilmelidir. İlacın mümkün olan en düşük dozda ve en kısa süreyle kullanılması ve gerek olmadığında kesilmesi oldukça önemli bir faktördür.
Alzheimer Hastaları Çok Uyur mu?
Alzheimer hastalarının uyku problemleri, özellikle onların bakımını yapan kişiler için oldukça ciddi problemler olabilirler. Hastalığın erken ve orta evrelerinde Alzheimer hastası çok uyuyabileceği gibi, tam tersine ciddi uyku bozuklukları da yaşayabilir.
Hastanın gecenin ileri saatlerinde sebepsiz uyanması ve uygu düzeninin tamamen ortadan kalkması durumu söz konusu olabilir. Bu durumun birçok tetikleyicisi olabileceği gibi esaslı neden hastalığın beynin bu fonksiyonları yöneten kesimini etkiliyor olmasıdır.
Hastalığın ileri evrelerinde ise hastaların beyin fonksiyonları ciddi şekilde yavaşladığından, uyku süreleri uzar. Çok ileri safhada ise hasta bütünüyle yatağa bağımlı ve uyku ya da yarı uyku halinde olacaktır. Hastaların uyku düzenleri ile ilgili tedaviler için sağlık kuruluşları size destek verebilmektedir.
Kaynak:
Röportajlar
Alzheimer TPS Tedavisi
TPS Tedavisi
